Tăng nhãn áp được xem là một trong những bệnh lý nguy hiểm nhất về mắt, chỉ đứng sau đục thủy tinh thể trong danh sách các nguyên nhân gây mù lòa trên toàn cầu. Dù không quá phổ biến ở người trẻ, căn bệnh này lại âm thầm tiến triển theo thời gian và có thể khiến người bệnh mất thị lực vĩnh viễn nếu không được phát hiện, điều trị kịp thời. Vậy thực chất tăng nhãn áp là gì? Hãy cùng bigbendcoffee.com tìm hiểu rõ hơn về căn bệnh này để chủ động bảo vệ đôi mắt của mình.
Tăng nhãn áp là gì?
Tăng nhãn áp, hay còn gọi là thiên đầu thống, glaucoma hoặc cườm nước, là tình trạng áp lực trong mắt tăng cao, gây tổn thương dây thần kinh thị giác – bộ phận có nhiệm vụ truyền tín hiệu hình ảnh từ mắt lên não. Khi dây thần kinh này bị tổn thương, thị lực của người bệnh sẽ dần suy giảm, khởi đầu bằng mất tầm nhìn ngoại vi và cuối cùng có thể dẫn đến mù lòa.
Phần lớn trường hợp tăng nhãn áp xảy ra khi áp suất trong mắt cao hơn mức bình thường, song một số người vẫn có thể mắc bệnh dù nhãn áp ở mức ổn định. Vì vậy, tăng nhãn áp được coi là “kẻ giấu mặt” vì tiến triển âm thầm và khó nhận biết ở giai đoạn đầu.
Hiện nay, y học chia bệnh tăng nhãn áp thành 4 dạng chính:
- Tăng nhãn áp góc mở: Thường gặp nhất, tiến triển chậm và ít biểu hiện sớm.
- Tăng nhãn áp góc đóng: Xảy ra đột ngột, gây đau nhức và giảm thị lực nhanh chóng.
- Tăng nhãn áp bẩm sinh: Xuất hiện ở trẻ sơ sinh do bất thường trong cấu trúc mắt.
- Tăng nhãn áp thứ phát: Phát triển từ các bệnh lý hoặc chấn thương khác ở mắt.
Nguyên nhân gây tăng nhãn áp
Tăng nhãn áp là gì và cơ chế chính dẫn đến tăng nhãn áp là sự mất cân bằng giữa sản xuất và thoát ra của thủy dịch – chất lỏng trong suốt có nhiệm vụ nuôi dưỡng các mô bên trong nhãn cầu. Khi đường thoát của thủy dịch bị tắc nghẽn, áp lực trong mắt tăng lên, gây chèn ép dây thần kinh thị giác.
Dù chưa xác định được nguyên nhân chính xác, các chuyên gia cho rằng yếu tố di truyền đóng vai trò đáng kể. Nếu trong gia đình có người từng mắc tăng nhãn áp, nguy cơ của bạn sẽ cao hơn người bình thường.
Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể góp phần gây bệnh như:
- Tổn thương mắt do va chạm hoặc hóa chất.
- Nhiễm trùng mắt kéo dài hoặc viêm quanh nhãn cầu.
- Tắc nghẽn mạch máu trong mắt.
- Biến chứng sau phẫu thuật mắt.
- Tuổi tác: Người trên 60 tuổi thường dễ mắc hơn.
Dấu hiệu nhận biết bệnh tăng nhãn áp là gì?
Tăng nhãn áp thường không có triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu, khiến nhiều người chủ quan cho đến khi thị lực bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số dấu hiệu có thể giúp nhận biết sớm gồm:
- Đau nhức và nặng mắt: Đặc biệt ở bệnh tăng nhãn áp góc đóng, người bệnh có thể cảm thấy đau dữ dội, kèm cảm giác cộm và nhức vùng quanh hốc mắt.
- Thị lực mờ hoặc méo hình: Hình ảnh nhìn thấy có thể bị biến dạng, mờ đục, nhất là khi nhìn vào nguồn sáng mạnh.
- Buồn nôn và nôn: Thường xuất hiện cùng với cơn đau mắt dữ dội.
- Trẻ sơ sinh bị cườm nước bẩm sinh: Thường nhạy sáng, mắt đỏ hoặc có lớp màng mờ trên giác mạc.
Nếu nhận thấy những triệu chứng này, bạn nên đến bệnh viện chuyên khoa mắt để được kiểm tra sớm. Việc phát hiện kịp thời giúp ngăn ngừa tổn thương thị giác vĩnh viễn.
Phương pháp điều trị tăng nhãn áp
Dùng thuốc
Thuốc nhỏ mắt là lựa chọn đầu tiên và phổ biến nhất trong điều trị tăng nhãn áp. Mục tiêu của thuốc là giảm áp lực nội nhãn, từ đó hạn chế tổn thương dây thần kinh thị giác. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể kê kết hợp hai hoặc nhiều loại thuốc để đạt hiệu quả tối ưu.
Người bệnh cần tuân thủ đúng liều lượng và thời gian sử dụng, đồng thời tái khám định kỳ để bác sĩ đánh giá hiệu quả điều trị cũng như các phản ứng phụ có thể xảy ra. Ngoài ra, nên hạn chế sử dụng điện thoại, máy tính trong thời gian dài và duy trì giấc ngủ đều đặn.
Phẫu thuật và can thiệp laser
Khi thuốc không còn hiệu quả, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp ngoại khoa. Các phương pháp phổ biến gồm:
- Mổ cắt bè củng giác mạc: Tạo đường thoát cho thủy dịch, giúp giảm áp lực trong mắt.
- Đặt ống dẫn lưu thủy dịch: Ứng dụng trong các trường hợp bệnh nặng hoặc tái phát.
- Điều trị bằng laser: Công nghệ tiên tiến giúp mở rộng góc thoát dịch, ít xâm lấn và thời gian hồi phục nhanh.
Điều chỉnh lối sống hỗ trợ điều trị
Song song với phác đồ y tế, người bệnh nên chú ý chăm sóc sức khỏe mắt bằng cách:
- Hạn chế thức khuya và căng thẳng kéo dài.
- Duy trì chế độ ăn nhiều rau xanh, thực phẩm giàu vitamin A, C và E.
- Tập luyện nhẹ nhàng để cải thiện lưu thông máu vùng đầu – cổ.
Cách phòng ngừa bệnh tăng nhãn áp
Tăng nhãn áp tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể phòng tránh nếu biết chăm sóc mắt đúng cách. Một số biện pháp hữu ích gồm:
Khám mắt định kỳ
Khám mắt thường xuyên giúp phát hiện sớm những bất thường về nhãn áp. Với người từ 40–54 tuổi, nên kiểm tra 2–4 năm/lần; từ 55–64 tuổi là 1–3 năm/lần, và sau 65 tuổi là mỗi 1–2 năm. Những ai có nguy cơ cao cần đi khám thường xuyên hơn.
Dùng thuốc nhỏ mắt đúng chỉ định
Thuốc nhỏ mắt phòng ngừa tăng nhãn áp do bác sĩ kê đơn có thể giảm đáng kể nguy cơ tổn thương thần kinh thị giác. Hãy dùng đều đặn, kể cả khi không có triệu chứng rõ rệt.
Bảo vệ mắt khỏi chấn thương
Những va chạm mạnh trong thể thao hoặc khi làm việc với thiết bị cơ khí đều có thể ảnh hưởng đến nhãn áp. Vì vậy, hãy đeo kính bảo hộ khi cần thiết để bảo vệ đôi mắt.
Kiểm soát yếu tố di truyền
Nếu trong gia đình có người từng bị tăng nhãn áp, hãy chủ động kiểm tra sớm để theo dõi sức khỏe mắt định kỳ.
Tổng kết
Các thông tin lý giải tăng nhãn áp là gì cho thấy đây là căn bệnh âm thầm nhưng hậu quả lại nghiêm trọng nếu bị bỏ qua. Việc hiểu rõ nguyên nhân, dấu hiệu và các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn bảo vệ thị lực hiệu quả hơn. Đừng chờ đến khi mắt mờ mới đi khám – hãy yêu thương đôi mắt của mình bằng cách quan tâm đến chúng ngay hôm nay.